Chorzy przewlekle, leżący oraz niektórzy seniorzy są narażeni na różne problemy zdrowotne, od pogorszenia stanu zdrowia fizycznego do pogorszenia funkcji poznawczych. Chociaż czynniki ryzyka dla tych warunków są różne, prawie wszyscy z nich są narażeni na odleżyny. Rany te rozwijają się, gdy ciśnienie narasta w określonym obszarze ciała w miarę upływu czasu, a powtarzane narażenie na nacisk w tym samym obszarze powoduje pogorszenie integralności skóry, dosłownie otwierając ją na infekcję. Rany te nie tylko powodują ból i dyskomfort, ale mogą prowadzić do infekcji, takich jak zapalenie opon mózgowych, zapalenie tkanki łącznej i zapalenie wsierdzia. Łopatki, kość ogonowa, łokcie, pięty i biodra są najczęstszymi miejscami odleżyn, ponieważ obszary te zawierają mało mięśni i tłuszczu. Gdy ciało nie porusza się, może utrudniać odpowiedni przepływ krwi do skóry, pozbawiając ją składników odżywczych i tlenu.
Co zatem można zrobić?
Poruszanie chorego
Gdy często zmieniasz pozycje, nacisk na skórę będzie mniejszy, co zmniejsza ryzyko wystąpienia odleżyn. Dobrym pomysłem jest przestawienie ciała co najmniej co kilka godzin. Na przykład, jeśli leżałeś przez jakiś czas na plecach, odwróć się na bok. Jeśli nie jesteś w stanie samodzielnie zmienić pozycji, poproś członka rodziny lub opiekuna o pomoc.
Regularne ćwiczenia sprzyjają krążeniu, a krążenie faktycznie pomaga zapobiegać powstawaniu odleżyn. To znacznie więcej niż tylko wstanie z łóżka i poruszanie się na wózku inwalidzkim. Od dłuższego siedzenia na wózku, mogą również powstawać odleżyny na kości ogonowej, biodrze, ramionach lub piętach, więc kluczem jest tutaj zadbanie o różnorodność ruchów.
Kiedy nawet nie możesz wstać z łóżka, idea ćwiczeń wydaje się zniechęcająca. Jednak wykonanie kilku ćwiczeń ruchowych w łóżku może pomóc zmniejszyć ryzyko odleżyn. Na przykład możesz zacząć od podnoszenia ramienia. Po prostu unieś ramię tak wysoko, jak to możliwe i przytrzymaj je tam przez 10 sekund. Powtórz ćwiczenie na drugim ramieniu.
Często sprawdzaj, czy na skórze nie występują objawy odleżyn
Im czystsza i suchsza jest Twoja skóra, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że zaobserwujesz na niej odleżyny. Zanurz szmatkę do mycia w wiadrze z ciepłą wodą i łagodnym mydłem i wyczyść nią skórę. Prawdopodobnie będziesz potrzebować innej osoby, która pomoże Ci wyczyścić trudno dostępne miejsca. Następnie osusz skórę ręcznikiem. Zbyt intensywne pocieranie może prowadzić do podrażnienia skóry.
Skóra powinna być często sprawdzana pod kątem oznak odleżyn, bowiem odleżyna może rozwinąć się w mniej niż kilka godzin. Można to sobie wyobrazić na przykładzie. Czy kiedykolwiek doświadczyłeś zwiększonego bólu i zaczerwienienia pośladków podczas jazdy przez ponad godzinę lub dwie? Jeśli tak, to rozwinął się u Ciebie I etap odleżyn, ale Twoja zdolność do poruszania się pozwoliła Ci rozpoznać ból i dostosować swoją pozycję, aby zapobiec rozwojowi odleżyn.
W przypadku chorych leżących musisz często sprawdzać i rozpoznawać oznaki rozwoju odleżyn podczas pomaganiu w higienie krocza, kąpieli lub przeprowadzania innych zabiegów podczas których można sprawdzić integralność skóry. Wszystkie takie kontrole powinny być udokumentowane, to może być bardzo istotne przy wdrażaniu leczenia.
Używaj pościeli i specjalnych przyborów zapobiegających odleżynom
W zależności od potrzeb każdego chorego mogą być potrzebne specjalne łóżka, ale również narzuty na materac wodny lub powietrzny, lub specjalne poduszki, czy ochraniacze mające na celu zmniejszenia nacisku na wrażliwe obszary ciała. Innym skutecznym sposobem zapobiegania odleżynom jest umieszczanie poduszek między częściami ciała, które dociskają się do siebie. Zaleca się umieszczenie poduszki pod kością ogonową, ramionami, piętami i łokciami. Jeśli leżysz na boku, lepiej umieścić poduszkę między kolanami i kostkami. Materac przeciwodleżynowy znajdziesz tutaj: MATERAC PRZECIWODLEŻYNOWY
Utrzymuj skórę suchą i czystą
Nietrzymanie moczu jest jednym z największych czynników związanych z rozwojem odleżyn. Kiedy mocz lub kał pozostają w kontakcie ze skórą, kwasy i enzymy w nich zawarte, zaczynają powodować degradację skóry szybciej niż zwykle. W połączeniu z ograniczoną zdolnością do zmiany pozycji, chory może szybciej odczuwać ból w okolicy krocza.
Jeśli obszar wydaje się zaczerwieniony, mogą rozwinąć się odleżyny na I etapie. Kiedy to nastąpi, najlepiej jest założyć, że obszar został poddany bardziej intensywnym naciskom i przejść do odpowiedniego leczenia, takiego jak zastosowanie kremu barierowego, aby zapobiec dalszemu wydalaniu z powodu substancji cielesnych. Jednak stosowanie kremu barierowego nie neguje potrzeby ciągłego repozycjonowania i ruchu, aby zapobiec pogorszeniu się stanu skóry.
