Seniorzy oraz osoby leżące są narażone na różne problemy zdrowotne, od pogorszenia stanu zdrowia fizycznego po pogorszenie funkcji poznawczych. Chociaż czynniki ryzyka dla tych schorzeń są różne, prawie wszyscy dotknięci chorobami seniorzy są narażeni na odleżyny. Rany te rozwijają się, gdy wzrasta ciśnienie na określony obszar ciała i jest ono długotrwałe. Powtarzające się narażenie na ucisk w tym samym obszarze powoduje finalnie degradację integralności skóry, dosłownie otwierając skórę na infekcję.
Co zatem możemy zrobić by zapobiec odleżynom?
1. Zachęć seniorów do ruchu
Ćwiczenia, poruszanie się i jakakolwiek aktywność sprzyjają krążeniu, a krążenie faktycznie pomaga zapobiegać powstawaniu odleżyn. To znacznie więcej niż tylko wstawanie z łóżka i siadanie na wózku inwalidzkim. Odleżyny mogą pojawić się na kości ogonowej, biodrach, ramionach lub piętach w wyniku długotrwałego siedzenia na wózku inwalidzkim, dlatego różnorodność ruchów jest kluczowa.
Korzystaj więc z wózków inwalidzkich, jeśli to konieczne, ale unikaj także pozostawiania osób chorych w jednej pozycji w dowolnym miejscu przez dłuższy czas. Obejmuje to zmianę pozycji seniorów podczas leżenia lub w ciągu dnia.
2. Często sprawdzaj skórę pod kątem oznak rozwoju odleżyn
Skórę należy często sprawdzać pod kątem objawów odleżyn. Ból ciśnieniowy może rozwinąć się w mniej niż kilka godzin.
W przypadku niektórych chorych osoba bliska musi sprawdzać i rozpoznać oznaki rozwoju odleżyn podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych czy pomocy przy wzięciu prysznica.
3. Użyj specjalnego materaca lub mat przeciwodleżynowych w celu zmniejszenia ciśnienia
W zależności od potrzeb każdego chorego leżącego mogą być potrzebne specjalne materace, a niektórym wystarczą ochraniacze, w celu zmniejszenia nacisku wywieranego na wrażliwe obszary ciała.
Na przykład poduszka z pianki z pamięcią jest świetna, ale niewiele pomoże, jeśli jest zawsze umieszczona w tej samej pozycji. Co więcej, miękkie, przypominające poduszkę kliny mogą być używane, aby pomóc seniorom pozostać na bokach podczas leżenia w łóżku między kolejnymi zmianami pozycji.
4. Utrzymuj skórę suchą i czystą
Nietrzymanie moczu jest jednym z największych czynników związanych z rozwojem odleżyn. Kiedy fekalia lub mocz pozostają w kontakcie ze skórą, zawarte w nich kwasy i enzymy zaczną powodować degradację skóry szybciej niż zwykle. W połączeniu z ograniczoną zdolnością do zmiany pozycji senior może szybciej rozwinąć odleżyny.
Jeśli obszar wydaje się zaczerwieniony, u chorego mógł rozwinąć się ból ciśnieniowy I stopnia. Kiedy to nastąpi, najlepiej jest założyć, że obszar ten był poddany bardziej intensywnym naciskom i zastosować odpowiednie leczenie, takie jak zastosowanie kremu ochronnego, aby zapobiec dalszemu przesiąknięciu z powodu substancji ustrojowych. Jednak stosowanie kremu ochronnego nie eliminuje potrzeby ciągłej zmiany pozycji i ruchu, aby zapobiec pogorszeniu się okolicy.
5. Zachęcaj chorego leżącego do zdrowej diety
Korzyści z dobrze funkcjonującego układu krążenia są tak dobre, jak dostarczane przez niego składniki odżywcze. Seniorzy powinni dążyć do zrównoważonej, zdrowej diety. W rzeczywistości optymalizacja stanu odżywienia seniora leżącego jest kluczem do skutecznego leczenia. Dla seniorów żyjących z zaburzeniami metabolicznymi, takimi jak cukrzyca, zdrowa dieta może przynieść znacznie lepsze korzyści niż tylko zapobiec lub wspomóc gojenie odleżyn.
6. Skutecznie zarządzaj przewlekłymi schorzeniami.
Przewlekłe schorzenia mogą również wpływać na ryzyko rozwoju odleżyn. Każdy stan, który wpływa na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, może skutkować słabym krążeniem i większym ryzykiem odleżyn. W rezultacie skuteczne zarządzanie tymi stanami, oprócz wszystkich wyżej wymienionych kroków, ma kluczowe znaczenie dla zapobiegania rozwojowi lub pogorszeniu odleżyn.
Może to obejmować monitorowanie spożycia płynów przez osoby z niewydolnością serca, przestrzeganie ograniczeń dietetycznych dla seniorów z chorobą nerek lub zapewnienie, że interakcje leków nie spowodują pogorszenia ci funkcja krwionośna.
