Oswoić chorobę: alzheimer

W naszym cyklu „oswoić chorobę” chcemy przybliżać najczęściej spotykane choroby dotykające seniorów, ale nie tylko. Tak aby zdobycie chociaż podstawowej wiedzy na ich temat pozwoliło odrobinę je oswoić i żyć łatwiej z nimi na co dzień. Dzisiaj na tapecie- Alzheimer.

Czym jest Alzheimer?

Opisana około 100 lat temu choroba – Alzheimer – jest chorobą otępienną, która dotyka osoby starsze.  Zwykle pierwsze objawy uwidaczniają się w wieku 60-65 lat.  Efektem choroby jest stopniowe zanikanie komórek nerwowych. W naturalnym procesie starzenia neurony również zanikają, ale odbywa się to dużo wolniej niż w chorobie Alzheimera.  W ciągu choroby zanikiem komórek dotknięte zostają prawie wszystkie obszary mózgu, przez co efekty choroby są widoczne w wielu obszarach codziennego funkcjonowania chorego. Choroba jest mocno uwarunkowana genetycznie.

Wyróżniamy trzy stadia choroby, zależne od objawów:

• • Stadium wczesne, gdy następuje utrata świeżej pamięci, chory nie umie przyswajać i zapamiętywać nowych informacji, zapomina słowa i jest chwiejny emocjonalnie.

• • Stadium pośrednie, gdy następuje całkowita utrata zdolności zapamiętywania, a także odtwarzania nowych informacji.  Pamięć o wydarzeniach z przeszłości jest upośledzona, ale nie zanika. Chory jest zagubiony, nie umie znaleźć np. kuchni, swoich rzeczy w domu. Zdarza się, że chorzy w tym stadium choroby bezcelowo chodzą i są nieprzyjaźni dla otoczenia.

• • Stadium ciężkie, gdy chory staje się niezdolny do samodzielnego chodzenia i wykonywania prostych czynności, jak jedzenie czy połykanie. Zanika kontrola nad czynnościami fizjologicznymi oraz umiejętność mówienia. Ostatnim etapem jest śpiączka, w której chory umiera.

Objawy Alzheimera

Alzheimer wśród najbardziej charakterystycznych objawów posiada te związane z utratą pamięci oraz problemami z zapamiętywaniem nowych informacji. W czasie postępu choroby objawy poszerzają się i możemy zaobserwować: afazję (zaburzenia mowy), apraksję (utratę zdolności wykonywania wyuczonych czynności), agnozję (Zaburzenia widzenia oraz słyszenia), zaburzenia czynności codziennych jak np. ubieranie się itp.

W późnych etapach choroby osoba nią dotknięta może również zapominać kim jest, może być agresywna i pobudzona lub wręcz odwrotnie – apatyczna i zmęczona.

Amerykańskie Stowarzyszenie Chorych na Alzheimera stworzyło listę 10 najbardziej charakterystycznych objawów tej choroby. Jeśli zaobserwujemy u siebie lub u innych przynajmniej 2 z tych 10 objawów należy udać się do neurologa lub psychiatry na konsultację.  Poniżej lista objawów:

1. 1. zaburzenia pamięci, które upośledzają̨ codzienne funkcjonowanie – zapominanie ważnych dat, nazwisk, powtarzanie tych samych pytań, poleganie na bliskich w sprawach, w których wcześniej chorzy radzili sobie sami itp.

1. 1. zaburzenia planowania i rozwiązywania problemów związanych np. z prowadzeniem domowego budżetu, trudności z wykonywaniem zadań według instrukcji itp.

1. 1. trudności w wykonywaniu codziennych czynności w domu, pracy, w trakcie wypoczynku – kłopoty z wykonywaniem czynności, które wcześniej nie sprawiały problemów: np. jazda samochodem, przygotowywanie posiłków, prowadzenie domu, uprawianie hobby itp.

1. 1. zaburzenia orientacji w miejscu i w czasie – chorzy mogą̨ mieć kłopot z rozróżnieniem pory dnia, roku i świadomością̨ upływu czasu, mogą̨ zapominać gdzie są i jak się tam znaleźli.

1. 1. zaburzenia wzrokowo-przestrzenne – pojawiają̨ się̨ kłopoty z czytaniem, oceną dystansu, rozróżnianiem kolorów itp. Przechodząc obok lustra, chorzy mogą mieć wrażenie, że widzą w nim obcą osobę̨.

1. 1. problemy z mówieniem i pisaniem – kłopoty z uczestnictwem w konwersacji, zatrzymywanie się̨ w środku dialogu, powtarzanie tych samych kwestii, trudności ze znalezieniem słów itp.

1. 1. gubienie i chowanie rzeczy w dziwnych miejscach, niemożność ich odnalezienia.

1. 1. brak zdolności prawidłowej oceny sytuacji objawiająca się̨ m.in. łatwowiernością̨ (która może być wykorzystana przez osoby trzecie, np. telemarketerów), czy nieprzywiązywaniem znaczenia do własnego wyglądu i czystości.

1. 1. wycofanie się z pracy, kontaktów towarzyskich, hobby

1. 1. zaburzenia nastroju i zmiana osobowości – chorzy mogą̨ odczuwać niepokój, zagubienie, strach czy smutek, także w miejscach, w których wcześniej czuli się komfortowo. Mogą również stać się bardziej podejrzliwi.

Leczenie choroby Alzheimera

Zgodnie z aktualną wiedzą medyczną nie znamy przyczyny Alzheimera. Leczenie więc opiera się na łagodzeniu objawów i jedynie spowalnianiu choroby.  Pierwszym krokiem jest stosowanie leków, które hamują rozkładanie acetylocholiny (jednego z neuroprzekaźników) w mózgu.  To pozwala na niejako zatrzymanie choroby na okres około 3 lat. Wskazane jest również stosowanie preparatów ogólnodostępnych działających wspierająco na komórki mózgowe – chodzi o kwasy omega-3, choliny, witaminy A, C, D, E i z grupy B.  Jednocześnie stosuje się leki, które zmniejszają stężenie kwasu glutaminowego (jeden z neuroprzekaźników), co również łagodzi objawy choroby. Leki najnowszej generacji, zdecydowanie hamujące rozwój choroby są w fazie testów i może minąć jeszcze kilka lat zanim zostaną dopuszczone do użytku. Warto jednak wiedzieć, że przeprowadzane terapie eksperymentalne dają pozytywne efekty.

Jak oswoić Alzheimera?

Alzheimer to choroba, w której opieka nad chorym wymaga ogromnych pokładów cierpliwości i gotowości na ciężką pracę.  Trzeba myśleć za chorego, a jednocześnie wspierać go i dawać poczucie bezpieczeństwa.  Należy również pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu otoczenia – tu odsyłam Was do naszych artykułów z serii „Chory w domu”. Znajdziecie tam garść porad na temat przygotowania swojego domu na chorego.