Stwardnienie rozsiane (SM) jest chorobą neurologiczną, co oznacza, że wpływa na cały układ nerwowy. Jest to również choroba autoimmunologiczna. To z kolei oznacza, że organizm broni się przed nieprawidłowym działaniem i zaczyna atakować własne komórki. Z SM twój układ odpornościowy atakuje osłonkę mielinową komórek ciała, która jest warstwą ochronną, pokrywającą układ nerwowy. Niechronione nerwy są uszkodzone i nie mogą funkcjonować tak jak przy zdrowej osłonce mielinowej. Uszkodzenie nerwów z kolei powoduje szeroki zakres objawów o różnym nasileniu.
Poznaj siedem kluczowych faktów, które powinieneś wiedzieć o SM
1. Jest to stan przewlekły
Stwardnienie rozsiane jest chorobą przewlekłą, co oznacza, że jest długotrwała i nie ma na nią lekarstwa. Ważne jednak jest, aby wiedzieć, że u zdecydowanej większości osób z SM choroba nie jest śmiertelna. Większość z 2 milionów ludzi na całym świecie ze stwardnieniem rozsianym przeżywa standardową długość życia. Nieliczne przypadki mogą mieć na tyle poważne komplikacje, że doprowadzą do śmierci szybciej. Chociaż stwardnienie rozsiane jest chorobą na całe życie, wiele z jego objawów można opanować i kontrolować za pomocą leków oraz zmiany stylu życia.
2. Objawy SM są różne
Lista możliwych objawów SM jest długa. Obejmuje drętwienie i mrowienie, problemy ze wzrokiem, równowagą, problemy z poruszaniem się i niewyraźną mowę. Nie ma czegoś takiego jak „typowy” objaw stwardnienia rozsianego, ponieważ każda osoba doświadcza choroby inaczej. Te same objawy mogą pojawiać się i zanikać – ich nieprzewidywalny wzór ma związek z faktem, że układ odpornościowy gospodarza zwalcza komórki własnego organizmu, w tym przypadku w tkance nerwowej.
Do najczęstszych objawów w przebiegu tej choroby możemy zaliczyć:
- zmiany czucia w kończynach lub na twarzy (33%)
- całkowite lub częściowe zaniewidzenie (16%)
- epizody podwójnego widzenia (7%)
- osłabienie (13%)
- niestabilność chodu (5%)
- problemy z utrzymaniem równowagi (3%).
3. Stwardnienie rozsiane obejmuje okresy nawrotów i remisji
Większość osób, które objęte są leczeniem SM, przechodzi okresy nawrotów i remisji. Nawroty są również nazywane zaostrzeniami. Remisja z kolei to okres, w którym nie ma żadnych objawów choroby. Remisja może trwać długie miesiące lub, w niektórych przypadkach, lata. Remisja nie oznacza jednak, że stwardnienie rozsiane zostało całkowicie wyleczone czy choroba cofnęła się. Leki na stwardnienie rozsiane mogą pomóc utrzymać organizm w okresie remisji, ale nadal trzeba pamiętać, że choroba ma swój przebieg i objawy prawdopodobnie powrócą w pewnym momencie.
4. Istnieje poznawcza strona stwardnienia rozsianego
Obrażenia, jakie stwardnienie rozsiane wyrządza tkance nerwowej, mogą również wpływać na krytyczne myślenie i inne umiejętności poznawcze (mentalne). Dlatego też nierzadko ludzie ze stwardnieniem rozsianym mają problemy z pamięcią i znajdowaniem właściwych słów do wyrażenia swoich myśli. Inne konsekwencje poznawcze mogą obejmować:
- niezdolność do koncentracji lub skupienia uwagi
- upośledzone umiejętności rozwiązywania problemów.
Problemy poznawcze mogą czasem prowadzić do frustracji, depresji i gniewu. Są to naturalne reakcje, zaś w radzeniu sobie z nimi może pomóc lekarz.
5. SM jest „cichą chorobą”
Stwardnienie rozsiane jest oznaczone jako „cicha choroba” lub „niewidzialna niepełnosprawność”. Wiele osób ze stwardnieniem rozsianym nie wygląda inaczej, ponieważ niektóre z objawów, takie jak niewyraźne widzenie, problemy sensoryczne i przewlekły ból, nie są widoczne gołym okiem. Jednak niektórzy pacjenci ze stwardnieniem rozsianym mogą potrzebować specjalnych udogodnień, nawet jeśli nie mają problemów z mobilnością i wydaję się, że wszystko u nich „w porządku”. Stwardnienie rozsiane jest również nazywane cichą chorobą, ponieważ nawet podczas remisji choroba nadal postępuje. Jest to czasami określane jako „cichy postęp” SM.
6. Pamiętaj by nie przegrzewać organizmu
Lekarze zalecają, aby osoby ze stwardnieniem rozsianym nie przegrzewały organizmu. Nietolerancja ciepła jest częstym problemem i nierzadko powoduje zaostrzenie objawów. W chorobie może wystąpić skok objawów w związku z:
- upałem lub ekspozycją na słońce
- gorączką lub chorobą
- gorącymi kąpielami lub prysznicami
- przegrzaniem po wysiłku.
Pacjent w okresach wysokiej temperatury powinien zatem używać wentylatorów i klimatyzacji, zimnych napojów i lodowatych kompresów, aby utrzymać chłód. Ważne jest również by nosić warstwy lekkiej odzieży, które można łatwo zdjąć. Ważne jest, aby pamiętać, że chociaż może nastąpić nawrót choroby związany z ciepłem, gorące temperatury nie powodują szybszego postępu SM.
7. Witamina D odgrywa istotną rolę
Badania wykazały związek między witaminą D i stwardnieniem rozsianym. Witamina ta może działać jako ochrona przed stwardnieniem rozsianym i może prowadzić do mniejszej liczby nawrotów u osób, które już chorują. Światło słoneczne wyzwala produkcję witaminy D w ciele, ale ekspozycja na słońce może również prowadzić do nawrotów choroby. Mniej ryzykowne, a równie skuteczne źródła witaminy D obejmują: suplementację witaminami, spożywanie mleka i serów, soku pomarańczowego, węgorza, śledzia, dorsza, miecznika, łososia, tuńczyka i jaj.
Perspektywy leczenia stwardnienia rozsianego
SM jest nieprzewidywalną chorobą, która daje inne objawy u każdej osoby. Aby pomóc choremu żyć z objawami dzisiaj i w przyszłości, należy uzbroić się w solidny system wsparcia lekarzy, przyjaciół i rodziny. Ponadto należy postępować zgodnie z planem leczenia opracowanym przez lekarza. Odpowiednie leczenie może zminimalizować nawroty i pomóc choremu żyć w pełni każdego dnia.
