W jaki sposób mózg kontroluje ruchy ciała? Jakie problemy występują, gdy mózg jest uszkodzony, bądź dotknięty chorobą? Zaburzenia neurodegeneracyjne polegają na obumarciu niektórych części mózgu. Są to zdecydowanie jedne z najtrudniejszych do leczenia chorób z wyniszczającymi dla organizmu skutkami. Choroba Parkinsona i Huntingtona należą do najpoważniejszych i najczęstszych zaburzeń ruchowych. Chociaż posiadamy już dużą wiedzę na temat tego, jak i dlaczego choroby te występują, zaburzenia neurodegeneracyjne pozostają wciąż złożone i pełne tajemnic.
Mózg jest niezwykle złożonym narządem z ogromną liczbą połączeń i ścieżek, które pozwalają nam robić niesamowite rzeczy. Składa się on z miliardów komórek, od których prawidłowego funkcjonowania zależymy każdego dnia. Niektóre z najważniejszych komórek w mózgu nazywane są komórkami neuronowymi, które tworzą mózg i komunikują się ze sobą, dzięki czemu możemy rozmawiać, myśleć czy poruszać się. Neurony komunikują się ze sobą, aby wykonywać każdą funkcję życiową- bez względu na to, czy chodzi o poruszanie się, myślenie o tematach z pracy, rozmowę z przyjaciółmi czy pamiętanie listy rzeczy, które chcemy kupić w sklepie spożywczym. Ze względu na złożoność mózgu zaburzenia jego mogą wynikać już nawet z bardzo małych błędów komunikacyjnych pomiędzy neuronami. Komórki mózgu są ściśle połączone, a brak komunikacji w jednym obszarze może zakłócać inne czynności mózgu, co oznacza, że jego zaburzenia mogą powodować skutki dla całego organizmu.
Choroby neurodegeneracyjne powodują śmierć neuronów. Słowo neurodegeneratcyjne można podzielić na neuro-, co oznacza mózg, i –degenerative, co oznacza rozpad lub śmierć. Choroby neurodegeneracyjne są przykładem niszczących skutków złej komunikacji między komórkami mózgu. Choroby te mogą wpływać na ruch, mowę, pamięć, inteligencję i wiele innych obszarów. Ponieważ choroby neurodegeneracyjne są tak złożone, przyczyna wielu z nich pozostaje tajemnicą.
CHOROBA PARKINSONA
Choroba Parkinsona to choroba neurodegeneracyjna, której główne objawy są związane z problemami ruchowymi spowodowanymi śmiercią neuronów w istocie czarnej. Kiedy neurony umierają, zaczynają się problemy z poruszaniem się. Istota czarna to region w mózgu, zawierającą dużą liczbę neuronów, które uwalniają substancję zwaną dopaminą. Uwalniając dopaminę, neurony istoty czarnej komunikują się z częściami mózgu odpowiedzialnymi za ruch, takimi jak płat czołowy i jądra podstawy. Śmierć neuronalna w istocie czarnej oznacza, że te grupy neuronów nie mogą już prawidłowo działać, powodując potknięcia i drżenie u osób cierpiących na tę chorobę. Osoby te mają również problemy z zainicjowaniem i utrzymaniem ruchu.
PLĄSAWICA HUNTINGTONA
Podobnie jak choroba Parkinsona, pląsawica Huntingtona to choroba neurodegeneracyjna. W przeciwieństwie do choroby Parkinsona choroba Huntingtona jest genetyczna i może być przenoszona z rodzica na dziecko. Oznacza to, że jeśli którykolwiek z rodziców cierpi na tę chorobę, bardzo prawdopodobne jest, że dzieci również zachorują. Choroba Huntingtona jest wynikiem nieprawidłowego nagromadzenia białka w mózgu powodującym śmierć neuronów, co skutkuje zaburzeniami ruchowymi. Zaburzenia ruchowe zaczynają się zazwyczaj od nadmiernego niepokoju ruchowego i niezgrabności ruchowej, które z czasem przybierają formę gwałtownych, niekontrolowanych ruchów pląsawiczych. Osoba chora nie może już w pewnym momencie zapanować nad niespodziewanymi, mimowolnymi ruchami ciała. Jej chód staje się ,,taneczny”, z charakterystycznym kołysaniem się na boki.
STWARDNIENIE ROZSIANE
Naukowcy nie wiedzą dokładnie, co dokładnie jest przyczyną stwardnienia rozsianego, ale uważają, że jest to zaburzenie autoimmunologiczne, które wpływa na ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Gdy dana osoba zapada na chorobę autoimmunologiczną, układ odpornościowy atakuje zdrowe tkanki, tak jak może atakować wirusa lub bakterie. W przypadku tej choroby układ odpornościowy atakuje osłonkę mielinową, która otacza i chroni włókna nerwowe, powodując stan zapalny. Mielina pomaga również nerwom szybko i skutecznie przewodzić sygnały elektryczne. Kiedy osłonka mielinowa znika lub doznaje uszkodzeń w wielu obszarach, pozostawia bliznę lub właśnie stwardnienie. Lekarze nazywają te obszary również płytkami lub uszkodzeniami. Ponieważ stwardnienie rozsiane wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, który kontroluje wszystkie działania w ciele, objawy mogą wpływać na dowolną część ciała. Najczęstsze objawy SM to: osłabienie mięśni, drętwienie i mrowienie, problemy z pęcherzem i jelitami, zmęczenie, zawroty głowy czy skurcze mięśni.
DEMENCJA
Wspomnienia są przechowywane w mózgu. Chociaż nieznany jest dokładny sposób ich przechowywania, neurony są zdecydowanie odpowiedzialne za ten proces. Wiemy o tym, ponieważ choroby powodujące śmierć neuronów również skutkują utratą pamięci. Demencja to ogólny termin określający utratę pamięci. Dwa powszechne rodzaje demencji to choroba Alzheimera i otępienie z ciałami Lewy’ego. Każdy rodzaj demencji jest wynikiem neurodegeneracji (kurczenia się mózgu). Kurczenie się jest spowodowane zaś zanikaniem neuronów w mózgu. Z powodu dużej liczby umierających neuronów ludzie z demencją nie tylko tracą wspomnienia, ale ostatecznie tracą zdolność do poruszania się, komunikowania, a nawet prawidłowego myślenia.
Niestety nie wynaleziono jeszcze leków na choroby neurodegeneracyjne, ale dostępne są terapie, które mogą spowolnić postęp i zmniejszyć liczbę i nasilenie nawrotów choroby oraz łagodzić objawy. Dlatego tak istotna jest szybka diagnoza i wdrożenie leczenia oraz rehabilitacji, które nieco ułatwią codzienne funkcjonowanie osobom chorym. Ważne jest również, by odpowiednio przygotować mieszkanie lub dom dla osoby, która boryka się z zaburzeniami neurodegeneracyjnymi, by codziennie poruszanie się i funkcjonowanie było możliwie jak najłatwiejsze.
